Мақолаларни чоп этиш учун қўйиладиган талаблар

ЧОП ЭТИЛАДИГАН МАҚОЛА НАМУНАСИ

Мақола номи

Муаллифларнинг фамилияси ва исми, отасининг исмини бош харфлари

Ташкилотнинг расмий номи, шаҳар, мамлакат

 

Аннотация мақоланинг тилига мувофиқ. Жумлаларнинг аксариятини қуйидаги намуналар асосида тузиш тавсия этилади: "...деб топилди", "...белгиланди", "...аниқланди", "...таъсири баҳоланди", "... қонунийлиги таърифланди", "... кўриб чиқилди" ва ҳ.к.

Калит сўзлар: 4-6 та сўз бўлиб, уларнинг ҳеч бири мақола сарлавҳасидаги сўзларни такрорламаслиги керак

 

Мақола номи (инглиз тилида)

Муаллифларнинг фамилияси ва исми, отасининг исмини бош харфлари (инглиз тилида)

Ташкилотнинг расмий номи, шаҳар, мамлакат (инглиз тилида)

 

Реферат инглиз тилида. Хажми 2200-2800 та белги. Реферат аниқ ва маълумотли (умумий гаплар, иккинчи даражали маълумотлардан ташкил топмаган), оригинал (рус тилидаги аннотациядан айнан кўчирилмаган), мазмунли (мақоланинг асосий мазмунини ифодалаши), структурланган (матн битта хатбоши сифатида ёзилган, аммо мақолада натижаларни тавсифлаш кетма-кетлигига риоя қилинган), “инглизча” (инглиз тилида сифатли ёзилган) бўлиши керак. Реферат мақсадни, тадқиқот усулларининг қисқача тавсифини, асосий натижаларнинг тавсифини ва ихчам хулосаларни ўз ичига олиши керак. Матнда тадқиқот мавзуси бўйича ихтисослашган халқаро инглиз тилидаги журналларда ишлатиладиган атамалар қўлланилиши керак. Рефератнинг ўзи мақоланинг асосий мазмунини ўқимасдан тушунарли бўлиши керак. Муаллиф халқаро аудитория учун ёзаётгани инобатга олиниши керак. Матн изчил бўлиши керак, жумлаларни бирлаштириш учун «consequently», «moreover», «for example», «the benefits of this study», «as a result» ва бошқа иборалардан фойдаланиш керак. Пассив нисбат эмас, фаол нисбатдан фойдаланиш керак («It was tested in this study» эмас, «The study tested»). Emerald Group Publishing сайтида рефератларни тайёрлаш намуналари келтирилган. Шуни ёдда тутиш керакки, мақола журналда нашр этилгандан сўнг олинадиган халқаро маълумотлар базалари ҳеч нарсани транслитерация ёки таржима қилмайди, улар муаллифнинг фамилияси ва исми, отасининг исмини бош харфларининг, мақолада кўрсатилган ташкилот номининг ҳар қандай вариантини, ҳатто хатолар билан ҳам қабул қилишади. МДҲ давлатлари фуқаролари учун инглиз тилига таржиманинг тўғрилигини баҳолаш учун рефератнинг инглиз тилидаги матнидан сўнг дарҳол унинг рус тилидаги версияси жойлаштирилиши лозим (у мақола матнига киритилмайди, фақат инглиз тилидаги матнни табиий она тилида сўзлашувчи томонидан текширилиши учун керак бўлади).

 

  • Мақолани тайёрлашда нашриёт томонидан тақдим этилган қоидаларга риоя қилиниши керак (мақола ҳажми, шрифт, шрифт катталиги, қатор оралиғи, ҳошиялар, варақ). Матнли материаллар, қоида тариқасида, MS Word (* .doc) редакторида, математик формулалар ва тенгламалар – Microsoft Equation тенгламалар редакторида тайёрланиши керак. Халқаро ўлчов бирликларидан фойдаланиш лозим.
  • Мақола сарлавҳасида унинг мазмуни ҳақида қисқача маълумот берилиши, шунингдек нашриёт томонидан рухсат этилган сўзлар ёки белгиларнинг максимал сонидан ошмаслиги керак. УДКнинг бўлиши талаб этилади.
  • Экспериментал мақола қуйидаги бўлимларни ўз ичига олиши керак: кириш, материал ва тадқиқот усуллари, натижалар ва мунозара, хулосалар, библиографик хаволалар.
  • Шарҳ мақоласи эркин танланган сарлавҳали, турлича миқдордаги бўлимлардан ташкил топиши мумкин, аммо хулосалар бўлиши талаб қилинади.
  • Жадваллар ва расмлар мақола мазмунига мувофиқ рақамланган бўлиши керак. Статистик ва бошқа маълумотлар жадвал остидаги эслатмаларда берилиши керак. Жадвалдаги материаллар мақола матнида улар ҳақида биринчи марта айтиб ўтилганидан сўнг дарҳол жойлаштирилади.
  • Расмлар матнда уларни муҳокама қилиш тартибида рақамланади. Тасвирлардаги барча матн элементлари (графикалар, диаграммалар, схемалар), агар иложи бўлса, ТimesNewRoman шрифтига эга бўлиши керак. Чоп этиб чиқаришда сканердан кейинги тасвир аниқ бўлиши, асосий матннинг равшанлигига мос келиши керак.
  • Мақолани қайта кўриб чиқишга қайтаришда муаллиф таҳририятнинг барча тақризларини инобатга олиши ва тузатилган материалларни белгиланган муддатда таҳририятга юбориши керак. Қоида тариқасида, таҳририят матнни тузатиш ва қисқартириш ҳуқуқини ўзида сақлаб қолади. Муаллифлар тақдим этилган материаллар таркибининг тўғрилиги учун жавобгардир.
  • Намуна сифатида иш юборилган илмий журналнинг сўнгги сонида чоп этилган мақолалардан фойдаланиш мумкин.
  • Матндаги ҳаволалар намуна (фамилияси, йили) бўйича берилади, масалан: 1 та муаллиф — (Vinson, 1997), 2 та муаллиф — (Vargoand Laurel, 1994; Vargoand Hulsey, 2000), 3 ва ундан ортиқ муаллифлар — (Jonesetal., 1978; Davisetal., 1989).

 

Кириш (Introduction)

Кириш қисмида жаҳон илмий адабиётида муаммони ўрганиш тавсифи бўлиши керак (сўнгги 5 йил ичида халқаро нашрларда инглиз тилидаги мақолаларга камида 15-20 та хаволалар келтирилган бўлиши лозим). Кириш қисми Асарнинг мақсадини "очиб бериш ...", "характерлаш ...", "аниқлаб олиш ...", "таърифлаб бериш ..." сўзлари билан тавсифланиши, "ўрганиб чиқиш ..." ёки "тадқиқ қилиш ..." сўзлар эса мақсадни англатмаслиги билан тугатилади.

 

Материал ва тадқиқот усуллари (Materials and methods)

Бўлим мақола муаллифи томонидан олинган маълумотларни текшириш учун ўтказилган тадқиқотларнинг бутун ҳажмини такрорлашга имкон яратиши керак. Aгар лозим бўлса, уни кичик бўлинмаларга ажратиш мумкин. Бўлим, асар муаллифи тадқиқот натижаларига салбий таъсир қиладиган барча мумкин бўлган хато манбаларини билиши ҳақида яхлит кўринишни яратиши керак.

 

Натижалар ва уларнинг мухокамаси (Results and its discussion)

Бўлим, агар керак бўлса, кичик бўлинмаларга бўлиниши мумкин. Ушбу бўлимни ёзишга қўйиладиган талаблар барча халқаро илмий нашрлар сингари умумийдир.

 

Кўпинча қўлёзмаларда учрайдиган камчиликларни қисқача тавсифлаб берамиз.

  1. Лотин номлари ва тегишли маълумотлар (масалан, муаллифлар фамилиялари ёки тавсифлаш йили) турли форматлаш элементларида бўлиб қолади.
  2. Жадвал ёки тасвирга ҳаволаларни алоҳида жумла сифатида берилиши мумкин эмас.
  3. Жумлаларда “ортиқча сўзлар”дан қочиш керак. Бу хажми жиҳатидан катта фрагментли матнларга ҳам тегишли.
  4. СИ тизимида ўлчов бирликлари нуқтасиз (м, г, а, моль), ностандарт ўлчов бирликлари эса – қисқартмалар билан (экз. / М2 ва х.з.) берилади.
  5. «—», «–» и «-» белгилари ўртасидаги фарқни англаш керак. Улардан биринчиси қўлёзмаларда фойдаланилмайди.
  6. Таҳририй тузатишларнинг аксарияти предлогларни нутқнинг бир қисми сифатида нотўғри ишлатилиши билан боғлиқ.
  7. Унсиз "эди" сўзидан қочиш лозим, усиз қоида тариқасида, жумла маъноси ўзгармайди.
  8. Мақолада иложи борича илмий атамаларнинг қисқартмаларидан фойдаланмаслик тавсия этилади.
  9. Жадваллар ва расмларнинг сарлавҳалари, шунингдек уларга ёзилган изоҳлар "мукаммал" бўлиши керак. Ўқувчи жадвал ёки расмнинг мазмунини тушуниш, тадқиқотларнинг такрорланишини аниқлаш учун "Тадқиқот материаллари ва усуллари"ни ёки асар номини қўшимча равишда қайта ўқимаслиги керак.
  10. Кўпинча, дастлабки маълумотлар статистик ишлов берилмаганлиги (профессионал нашрларга қўйиладиган умумий талаблар) сабабли таҳририят томонидан мақолалар рад этилади.
  11. Матнда пассив нисбатдан фойдаланиш тавсия этилмайди.
  12. Асарда берилган диаграммалар таҳрир қилинадиган бўлиши керак.

 

Хулосалар (Conclusions)

Хулосалар - рўйхат шаклида ёки тўлиқ матнда бўлиши мумкин.

 

Миннатдорчиликлар (Acknowlegements)

Миннатдорчиликлар библиографик маълумотлардан олдин хулосалардан сўнг билдирилади.

 

Библиографик хаволалар (References)

Aдабиётлар хаволалари рўйҳати матнда қайд этилган тартибида эмас, алифбо тартибида келтирилади.

Мақоланинг тавсифига муаллифларнинг сонини уч ёки тўрттага камайтирмасдан, уларнинг барчасини киритиш керак.

Хаволалар рўйхати APA — American Psychological Association (5th ed.) талабларига мувофиқ келтирилади.

 

Мақолаларга хаволалар:

Author, A.A., Author, B.B., Author, C.C., 2005. Title of article. Title of Journal 10(2), 49–53.

 

Китобларга хаволалар:

James, H., 2009. The ambassadors. Rockville, Serenity.

Kohno, N.A. (ed.), 1986. Trees and shrubs cultivated in the Ukrainian SSR [Derev’ja i kustarniki, kul’tiviruemye v Ukrainskoj SSR]. Naukova Dumka, Kyiv (in Russian).

Sytnik, K.M. (ed.), 1988. Redkie i ischezajushhie rastenija i zhivotnye Ukrainy [Rare and threatened plants and animals of Ukraine]. Naukova Dumka, Kiev (in Russian).

Girs, A., Novak, B., Kashpor, S., 2005. Lisovporjadkuvannja [Forest management]. Aristey, Kyiv (in Ukrainian).

 

Интернет-нашрларига хаволалар:

Last, F.M., YearPublished. Book. Retrievedfrom URL...

 

ГОСТга мувофиқ библиографик маълумотларни тўғри расмийлаштириш учун https://www.snoskainfo.ru/ манбасидан фойдаланинг.

 

Aнкета икки блок саволлардан иборат. Саволларнинг биринчи блокида библиографик манбанинг тури танланади ва қўшимча параметрлар кўрсатилиб, ОК тугмаси босилади. Пайдо бўлган саволларнинг иккинчи блокида керакли манба параметрлари тўлдирилади ва яна ОК тугмаси босилади. Дастурнинг ўзи ГОСТга мувофиқ тиниш белгиларини ҳисобга олган ҳолда элементларни керакли кетма-кетликда жойлаштиради. Олинган матндан нусха кўчирилиб, асарга жойлаштирилади.

 

Рус ва бошқа манбаларни автоматик транслитерация қилиш учун http://www.translit.net сайтидан фойдаланинг.

Илтимос, муаллифлар фамилияларини транслитерациясининг тўғрилигини текшириб кўринг (яхшиси интернетда тез-тез учрайдиган ушбу муаллифнинг фамилияси ва исми, отасининг исмини бош ҳарфларининг вариантини танланг).

Библиографик хаволалар рўйхатидаги ҳар бир манбани http://www.crossref.org/guestquery сайти орқали текшириш мумкинлиги ҳақида огоҳлантирамиз. Мақолаларга ҳаволалар рўйхатини тўлдиришдан олдин муаллифлар буни ўзлари тузишлари мақсадга мувофиқдир.

Aгар мақоладаги манбаларнинг ярмидан ками ўз DOI индексларига эга бўлса, мақола халқаро илмий журналда нашр этилиши мумкин эмас!

Мақола мавзуси бўйича илмий маълумотларни ишлаб чиқишда қуйидаги сайтлардаги сўнгги нашрларни албатта таҳлил қилинг:

Ушбу сайтларнинг дастлабки иккитасида дунёдаги илмий нашрларнинг аксарияти; сўнггисида - Россия Федерацияси ва Украина профессионал нашрларининг аксарияти мавжуд.

 

ОБРАЗЕЦ ОФОРМЛЕНИЯ СТАТЬИ