Nemis va o‘zbek tillaridagi evfemizmlar qo‘llanishining lisoniy-madaniy ahamiyati

  • O‘qituvchi, Samarqand davlat chet tillar instituti

DOI

https://doi.org/10.47689/2181-3701-vol2-iss6-pp193-201

Kalit so‘zlar

Evfemizmlar , lisoniy-madaniy tadqiqot , qiyosiy tahlil , urf – odatlar va tafovudlar , evfemali taqqoslash

Annotasiya

Ushbu maqola nemis va o‘zbek tillaridagi evfemizmlar qo‘llanishining lisoniy-madaniy ahamiyatiga bag‘ishlangan. Zamonaviy tilshunoslikda til unsurlarining lisoniy-madaniy jihatlari keng ko‘lamda o‘rganilmoqda. Ayniqsa, ikki tildagi unsurlarni bir-biri bilan qiyoslab o‘rganish jarayonida madaniyatlararo tadqiqotlar muhim ahamiyat kasb etmoqda. Shu sababli biz ushbu maqolada nemis va o‘zbek tillaridagi evfemizmlarning nutq jarayonida aynan xalqlar madaniyati, urf-odatlari hamda turmush-tarzini inobatga olgan holda evfemizmlarning qo‘llanishiga va ularning nutqda tutgan ahamiyatini yoritib berishga harakat qilganmiz. Nemis va o‘zbek xalqlari nafaqat geografik, balki tarixiy - madaniy jihatlardan ham bir-biridan farq qiladi. Evfemizmlar qo‘llanilishida esa ikki xalq asosan bir xil yondashuvga ega. Maqolaning asosiy maqsadi esa, nemislar va o‘zbeklarning muloqotda qo‘llaydigan evfemizmlari va ularning madaniy jihatlarini ochib berishdan iborat. Agar ijtimoiy sohalarda ikki xalq turlicha holatlarda evfemizmlarga murojaat qilishsa, siyosiy masalalarda ularning evfemizmlar qo‘llash holatlari bir – biriga yaqin. Masalaning eng muhim jihati shundaki, ikki xalq madaniy xususiyatlarini anglash va ular bilan muloqotda evfemizmlardan qanday foydalanish kerakligini to‘g‘ri tushunish hisoblanadi.

Bibliografik manbalar

Bohlen A. Die sanfte Offensive: Untersuchungen zur Verwendung politischer Euphemismen in britischen und amerikanischen Printmedien bei der Berichterstattung über den Golfkrieg im Spannungsfeld zwischen Verwendung und Missbrauch der Sprache. Univ., Diss., Frankfurt am Main. Lang,1994, 288 Seiten.

Глиос Е.С. Лингвокультурная специфика формирования и функционирования эвфемизмов в современном английском языке (на материале англоязычных Интернет-сайтов). Автореферат. – Белгород, 2007, 23 страниц.

Крысин Л.П. Этностереотипы в современном языковом сознании: к постановке проблемы // Философские и лингвокультурологические проблемы толерантности. – Екатеринбург: Издательство Уральского университета, 2003, 458 страниц.

Leinfellner E. Der Euphemismus in der politischen Sprache. Berlin: Duncker & Humblot. – 1971, 177 Seiten.

Maripova X.M. Harbiy frazeologik birliklarning lingvomadaniy xususiyatlari (Nemis va o‘zbek tillari misolida). Avtoreferat. Farg‘ona – 2023- 64 bet.

Мухамедьянова Г.Н. Эвфемия в общественно-политической лексике (на материале современного немецкого, русского и башкирского языков). Автореферат. – Уфа, 2005, 28 страниц.

Реброва Н. Е. Лексикографический статус эвфемизмов как языковых средств репрезентации лингвокультурной информации (на материале английского и немецкого языков. Автореферат. – Ярослав, 2020, 23 страниц.

Романов С.И. Лингвокультурогический аспект эвфемизмов. Автореферат. – Тула, 2021, 18 страниц.

Рустамова Д. А. Метафорик эвфемизациянинг лингвокультурологик ва социопрагматик аспектлари. филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD) диссертацияси автореферати. –Фарғона: 2018, 50 bet.

Saydullayeva S. S. Ingliz va o‘zbek tillarida nutqiy etiketlarning lingvomadaniy xususiyatlari. Avtoreferat. Samarqand – 2023, 49 bet.

Usmanova Sh. Tarjimaning lingvomadaniy aspektlari. O‘quv qo‘llanma. – T.: ToshDSHI: 2015, 124 bet.

Zöllner N. Der Euphemismus im alltäglichen und politischen Sprachgebrauch des Englischen. Frankfurt/ Main: Lang. 1997, 444 Seiten.

BADIIY ADABIYOTLAR:

Fallada, Hans. Jeder Stirbt für sich allein. Büchergilde Gutenberg, 1981. - 559 Seiten.

Hacke, Axel. Ich hab‘s euch immer schon gesagt. Verlag Antje Kunstmann, 1999. - 150 Seiten.

Henn, Carsten Sebastian. Die letzte Reifung. Pendo Verlag in der Piper Verlag GmbH, München 2011. - 172 Seiten.

Noll, Ingrid. Die Apothekerin. Diogenes Verlag AG Zurich – 1994. -249 Seiten.

Ossowski, Leonie. Die große Flatter. Fischer Taschenbuchverlag, 1980. - 188 Seiten.

O‘tkir Hoshimov. Tushda kechgan umrlar. G‘ofur G‘ulom nomidagi Adabiyot va san‘at nashriyoti. Toshkent – 2002. - 142 bet.

Rosendorfer, Herbert. Der China-Schmitt. Verlag Kiepenheuer & Witsch: Köln - 1999. - 96 Seiten.

Said Ahmad. Ufq. Trilogiya. G‘ofur G‘ulom nomidagi Adabiyot va san‘at nashriyoti. Toshkent – 1976. - 686 bet.

Schmieder M. Nachtfrost. 1.Auflage. Verlag Das Neue – Berlin - 1975. – 191 Seiten.

Tog‘ay Murod. Otamdan qolgan dalalar. ZUKKO KITOBXON nashriyot-matbaa uyi, Toshkent - 2022. - 352 bet.

Yuklashlar

55 17

Nashr qilingan

Nemis va o‘zbek tillaridagi evfemizmlar qo‘llanishining lisoniy-madaniy ahamiyati

Qanday qilib iqtibos keltirish kerak

Shoimov, A. 2024. Nemis va o‘zbek tillaridagi evfemizmlar qo‘llanishining lisoniy-madaniy ahamiyati. Xorijiy lingvistika va lingvodidaktika. 2, 6/S (Dec. 2024), 193–201. DOI:https://doi.org/10.47689/2181-3701-vol2-iss6-pp193-201.