DOI
https://doi.org/10.47689/2181-3701-vol3-iss1/S-pp352-357Kalit so‘zlar
proto-hind-yevropa ildizi , turkiy tillar , semantik rivojlanish , lingvistik qiyoslash , Alisher Navoiy asarlari , kognitiv lingvistika , metaforik qo‘llanilish , madaniy va ijtimoiy ta’sirAnnotasiya
Ushbu maqolada “FOOT/OYOQ” konseptlarining yadroviy leksemasi bo‘lmish foot va oyoq so‘zlarining etimologik tahlili lingvistik, tarixiy va madaniy nuqtayi nazardan o‘rganilgan. Konseptning tarkibiy qismlari, ularning ichki shakllari va tarixiy rivojlanishi tahlil qilinib, “foot” va “oyoq” so‘zlarining kelib chiqishi, ma’nolarining kengayishi va semantik o‘zgarishlari ko‘rib chiqilgan. Ingliz tilida “foot” so‘zi proto-hind-yevropa ildiziga asoslangan bo‘lib, qadim zamonlardan uzunlik o‘lchovi yoki odamning oyoq qism kabi turli ma’nolarni anglatar edi. O‘zbek tilida “oyoq” so‘zining kelib chiqishi qadimiy turkiy tillarga borib taqalib, uning rivojlanishida turli madaniy va ijtimoiy omillar ta’siri o‘rganilgan. Maqolada, shuningdek, Alisher Navoiy asarlari va qadimiy turkiy manbalardan misollar keltirilib, “oyoq” so‘zining poetik va metaforik qo‘llanilishiga diqqat qaratilgan. Konseptning rivojlanishi va qiyosiy tahlili natijasida “foot/oyoq” so‘zlarining semantikasi fizik obyekt bilan bog‘liq holda ideal mazmunni ham ifodalay olishi ko‘rsatib berilgan.
Bibliografik manbalar
Попова, 3. Д. Когнитивная лингвистика. М.: 2007. 66-68 сс.
Кубрякова, Е. С. Язык и знание: на пути получения знаний о языке: Части речи с когнитивной точки зрения. Роль языка в познании мира [Текст] / Е. С. Кубрякова. М.: Языки славянской культуры, 2004. — 560 с.; Болдырев, Н. Н. Когнитивная семантика.Тамбов, 2000. 123 с.; Попова, 3. Д. Когнитивная лингвистика. М.: 2007. 314 с.
Степанов Ю.С. Константы: Словарь русской культуры. Опыт исследования. - М.: Школа "Языки русской культуры", 1997. 40-76 сс.
Petrie, W. M. F. [1877] 2010. Inductive Metrology: Recovery of Ancient Measures from the Monuments. Kessinger Publishing. ISBN 978-1164680628
Sh.Rahmatullayev, O‘zbek tilining etimologik lug‘ati (turkiy so‘zlar),Toshkent: 2000.-250 b.
ЭСТЯ, I, 103; ПДП,356; Devon, I, 112; DS, 27 b.
Девону-луғотит-турк, Индекс луғат.-T:Фан. 1967, 13 b.
Алишер Навоий асарларининг изоҳли луғати, Тошкент: Фан,1983.- 47 b.
Alisher Navoiy. Qit’alar, fardlar, ruboiylar, tuyuqlar. T.: G‘. G‘ulom , 1968. -16 b
Alisher Navoiy. Qaro ko‘zim. T.: G‘. G‘ulom , 1988. -16 b.
Alisher Navoiy. Qit’alar, fardlar, ruboiylar, tuyuqlar. T.: G‘. G‘ulom , 1968. -79 b.
Navoiy asarlarining izohli lug‘ati. 2-jild. Lison-ut tayr, -103 b.
Alisher Navoiy. Qit’alar, fardlar, ruboiylar, tuyuqlar. T.: G‘. G‘ulom , 1968. -79 b.
A.Navoiy. Qit’alar, fardlar, ruboiylar, tuyuqlar. T.: G‘. G‘ulom , 1968. -27 b.
Navoiy asarlarining izohli lug‘ati. 2-jild. Lison-ut tayr, -103 b.
Девону-луғотит-турк, Индекс луғат.-T: Фан, 1967. -80 б.
O‘sha manba, -49 b.
Девону-луғотит-турк, Индекс луғат.-T: Фан, 1967.-80 б.
Internet manba:
Yuklashlar
87 30Nashr qilingan
Qanday qilib iqtibos keltirish kerak
Nashr
Bo'lim
Litsenziya
Mualliflik huquqi (c) 2025 Xorijiy lingvistika va lingvodidaktika
Ushbu ish Creative Commons Attribution 4.0 Worldwide.
