Правовое регулирование и этические вызовы применения искусственного интеллекта в медицинских исследованиях

Шухратжон Ёкубов

doi:10.47689/2181-1415-vol6-iss7/S-pp129-139

Shuxratjon Yoqubov O‘qituvchi, «Intellektual mulk huquqi» kafedrasi, Toshkent davlat yuridik universiteti

DOI

https://doi.org/10.47689/2181-1415-vol6-iss7/S-pp129-139

Kalit so‘zlar

sun’iy intellekt , tibbiy tadqiqotlar , intellektual mulk , ma’lumotlar maxfiyligi , etika , patent huquqi , algoritmik adolat , huquqiy tartibga solish

Annotasiya

Sun’iy intellekt (SI) tobora ko‘proq tibbiyot sohasidagi tadqiqotlarda qo‘llanilmoqda, bu esa muhim innovatsiyalarga olib kelmoqda, shu bilan birga murakkab huquqiy va axloqiy masalalarni ham yuzaga keltirmoqda. Ushbu maqolada SI tibbiyotida intellektual mulk (IM) huquqlarining tatbiq etilishi bo‘yicha huquqiy jihatlar, axloqiy muammolar va IM huquqlari bilan innovatsiyalar o‘rtasidagi o‘zaro aloqalar ilmiy tahlil qilinadi. Amaldagi IM himoya tizimlari – patentlar, mualliflik huquqi va tijorat sirlarini – SI tomonidan yaratilgan algoritmlar va natijalarga qanday tatbiq etilishi, shuningdek, mulk huquqlari kimga tegishli bo‘lishi masalalari ko‘rib chiqiladi. Axloqiy dilemmalarga alohida e’tibor qaratiladi: ma’lumotlar maxfiyligi va bemorlarning huquqlari, algoritmlarning shaffofligi va algoritmik adolatsizlikning oldini olish. Yakunda maqolada IM tizimlari innovatsiyalarga qanday ta’sir ko‘rsatishi tahlil qilinadi: bir tomondan, natijalarni himoya qilish orqali rivojlanishni rag‘batlantirsa, boshqa tomondan, SI davriga moslashtirilmagan huquqiy asoslar ilmiy taraqqiyotni sekinlashtirishi mumkin. Xulosa sifatida, intellektual huquqlarni himoya qilish bilan axloqiy me’yorlarni ta’minlash o‘rtasida muvozanat zarurligi ta’kidlanadi – bu tibbiyotdagi SI sohasidagi innovatsiyalarni jamiyatga zarar yetkazmagan holda ilgari surishga imkon beradi.

Ko'chirildi

Kuchirilganligi haqida ma'lumot yuk.

Bibliografik manbalar

Постановление Президента Республики Узбекистан от 14.10.2024 г. N ПП-358 "Об утверждении Стратегии развития технологий искусственного интеллекта до 2030 года"

Постановление Президента Республики Узбекистан, от 17.02.2021 г. № ПП-4996

Кодекс Республики Узбекистан об административной ответственности (в ред. от 22 июля 2025 г.) // Национальная база данных законодательства Республики Узбекистан

Cohen I.G., Mello M.M. (2018). HIPAA and protecting health information in the 21st century. JAMA, 320(3), 231–232.

Seyyed-Kalantari L., Zhang H., McDermott M.B.A., Chen I.Y., Ghassemi M. (2021). Underdiagnosis bias of artificial intelligence algorithms applied to chest radiographs in under-served patient populations. Nature Medicine, 27(12), 2176–2182.

Tschider C.A., Ho C.M. (2024). Artificial intelligence and intellectual property in healthcare technologies. В кн.: Solaiman B., Cohen I.G. (eds.) Research Handbook on Health, AI and the Law. Cheltenham: Edward Elgar Publishing. (глава 11).

Tschider C.A., Ho C.M. (2024). Artificial intelligence and intellectual property in healthcare technologies (фрагмент об этике раскрытия информации).

Poddar A., Rao S.R. (2024). Evolving intellectual property landscape for AI-driven innovations in the biomedical sector: opportunities in stable IP regime for shared success. Frontiers in Artificial Intelligence, Vol.7.

Poddar A., Rao S.R. (2024). Evolving intellectual property landscape for AI-driven innovations... (о влиянии неопределенности ИС на инновации).

Yuklashlar

PDF (Русский)

29 14

Nashr qilingan

2025-07-25

Qanday qilib iqtibos keltirish kerak

Yoqubov, S. (2025). Tibbiy tadqiqotlarda sun’iy intellektni qo‘llashning huquqiy tartibga solinishi va axloqiy muammolari. Jamiyat Va Innovatsiyalar, 6(7/S), 129–139. https://doi.org/10.47689/2181-1415-vol6-iss7/S-pp129-139