Tovushga asoslangan ritorik vositalarning manba matndagi o‘rni va uning tarjimasi

  • PhD filologiya bo̒ yicha, dotsent Turan International University, Namangan, O ̒ zbekiston

DOI

https://doi.org/10.47689/2181-3701-vol3-iss4-pp80-89

Kalit so‘zlar

alliteratsiya , assonans , onomatopeya , fonosemantika , bioakustika

Annotasiya

Ushbu maqola G.A.Dolgayaning “Bogi sredinnego mira” (“O‘rta dunyo xudolari”) fantastik romani va R.Tompsonning “The Gods of the Middle World” ingliz tiliga tarjimasidagi fonik nutqiy figuralarning rolini o‘rganadi. Alliteratsiya, assonans va onomatopeyaning stilistik va emotsional funksiyalariga alohida e’tibor beriladi - manba va maqsadli matnlarning estetik va ta’sirchan ta’sirini shakllantiradigan asosiy ritorik vositalar.

Tadqiqot tarjimashunoslik, stilistika va tilshunoslik sohasidagi taniqli olimlar, jumladan A.A. Potebnya, V.M. Zhirmunsky, Yu.N. Tynyanov, M.L. Gasparov, L.V. Zubova, V.I. Tyupa, M. Magnus, G. Jung, L. Spitzer, H.-G. Gadamer, H.-R. Jauss, R. Tsur va J. Ohala.

Asl va tarjima matnlarni qiyosiy tahlil qilish orqali tadqiqot fonik qurilmalarning ijrosidagi farqlarni aniqlaydi va ularning uslubiy uyg‘unlik va hissiy rezonansga ta’sirini baholaydi. Tarjimonning funksional ekvivalentlik, semantik tarjima, kompensatsiya va grammatik-stilistik moslashuv kabi strategiyalari tanqidiy ko‘rib chiqiladi. Bundan tashqari, maqola asl nusxaning stilistik nyuanslari va ekspressiv kuchini saqlab qolish uchun muqobil tarjima yechimlarini taklif qiladi.

Bibliografik manbalar

Dolgaya, G. (2013) The Gods of the Middle World. – Silk Road Media. – 320 p.

Gadamer, H.-G. (1967) Kleine Schriften: Philosophie. Hermeneutik. – Mohr: Siebeck. – v. 3. – Р. 261-271.

Jauss, H.-R.(1977) Ästhetische Erfahrung und literarische Hermeneutik. – W. Fink. – 382 р.

Magnus, M. (1999) Gods of the Word: Archetypes in the Consonants. – Thomas Jefferson University Press. – 146 p.

Ohala, J.J. (1990). There is no interface between phonology and phonetics: a personal view. // Journal of Phonetics. – № 18. – Р. 153–171.

Spitzer, L. (1928) Stilstudien. – Hueber, München. – 294 p.

Tsur, R. (2008) Toward a Theory of Cognitive Poetics. – Liverpool University Press. – 683 р.

Гаспаров, М.Л. (1974) Современный русский стих: Метрика и ритмика. – М.: Наука. – 488 с.

Гаспаров, М.Л. (2012) Метр и смысл: Об одном из механизмов культурной памяти. – М.: Фортуна ЭЛ. – 414 с.

Долгая, Г.А. (2023) Боги срединного мира: роман. – Издательские решения. – 244 с.

Жирмунский, В.М. (1921) Композиция лирических стихотворений. – Петербург: Издательство "ОПОЯЗ". – 107 с.

Жирмунский, В.М. (1975) Теория стиха. – Л.: Сов. писатель. – 664 с.

Зубова, Л.В. (2000) Современная русская поэзия в контексте истории языка. – М.: Новое литературное обозрение. – 431 с.

Потебня, А.А. (2019) Мысль и язык. Избранные работы. – Москва: Издательство Юрайт. – 238 с.

Тынянов, Ю.Н. (1924) Проблема стихотворного языка. – Л.: Academia. – 138 с.

Тюпа, В.И. (2006) Анализ художественного текста. – М.: Академия. – 336 с.

Юнг, К.Г. (1993) Психология бессознательного. – Минск. – URL: http://philosophy.ru/library/jung/pers_super.html

Yuklashlar

30 14

Nashr qilingan

Tovushga asoslangan ritorik vositalarning manba matndagi o‘rni va uning tarjimasi

Qanday qilib iqtibos keltirish kerak

Iplina, A. 2025. Tovushga asoslangan ritorik vositalarning manba matndagi o‘rni va uning tarjimasi. Xorijiy lingvistika va lingvodidaktika. 3, 4 (Sep. 2025), 80–89. DOI:https://doi.org/10.47689/2181-3701-vol3-iss4-pp80-89.