Muloqotda evfemizatsiyaning roli: pragmatik va sotsiolingvistik tahlil

Evfemizatsiya, bilvosita va muloyim so‘zlarni qo‘pol yoki tabu bilan almashtirish jarayoni inson o‘zaro ta’sirining antropotsentrik tabiatiga asoslangan asosiy kommunikativ strategiyadir. Ushbu tadqiqot evfemizatsiyaning muloqotdagi rolini o‘rganadi va u murakkab sotsiolingvistik landshaftlarni boshqarish uchun hal qiluvchi pragmatik vosita sifatida ishlaydi. Tadqiqotda keng qamrovli asos yaratish uchun pragmatika, sotsiolingvistika va nutq tahlilidagi mavjud adabiyotlarni tahlil qiluvchi sifatli, nazariyani sintezlovchi metodologiya qo‘llaniladi. Tahlil muvaffaqiyatli muloqot kontekst omillariga, jumladan nutq vaziyati, muhit, makon, vaqt va ishtirokchining xususiyatlariga juda bog‘liq bo‘lgan asosiy tamoyilga asoslanadi. Natijalar evfemizatsiyaning ko‘p o‘lchovli modelini taqdim etadi, uning asosiy funksiyalarini belgilaydi: a) Munosabatlar boshqaruvi (odoblilik tamoyillariga rioya qilish va ijtimoiy uyg‘unlikni saqlash), b) Face-threat Mitigation (ma’ruzachi va tinglovchining ijobiy va salbiy yuzini himoya qilish), c) Kontekstli moslashuv (o‘ziga xos til va kontekstlarga moslashish), Strategik instrumentalizatsiya (siyosiy va ommaviy axborot vositalarida ishontirish, yashirish yoki mafkuraviy nazorat qilish uchun evfemizmdan foydalanish). Muhokama shuni ko‘rsatadiki, evfemizatsiya shunchaki leksik almashtirish emas, balki kommunikativ maqsadlarga erishish uchun zarur bo‘lgan dinamik, kontekstga asoslangan kognitiv va ijtimoiy jarayondir. Bu shuni ko‘rsatadiki, so‘zlovchining evfemizmlarni samarali qo‘llash qobiliyati yuqori kommunikativ kompetensiyaning belgisi bo‘lib, til, madaniyat va ijtimoiy kontekst o‘rtasidagi murakkab o‘zaro ta’sirni chuqur anglashni aks ettiradi. Ushbu tadqiqot odamlarning uyg‘un, kooperativ va madaniy jihatdan sezgir o‘zaro ta’sirini osonlashtirishda evfemizatsiyaning markaziyligini ta’kidlaydi.