Toponimlar ishtirokidagi paremiologik va frazeologik birliklar xususiyatlari

  • Tayanch doktorant, Samarqand davlat chet tillar instituti

DOI

https://doi.org/10.47689/2181-3701-vol3-iss10/S-pp143-149

Kalit so‘zlar

Toponim , frazeologizm , paremiologiya , lingvomadaniyat , madaniy kod , semantika , konseptual xarita , xalq og‘zaki ijodi , xitoy tili , o‘zbek tili , mentalitet , tarixiy xotira , metafora , ramziy ma’no , lingvokognitiv yondashuv

Annotasiya

Ushbu maqolada xitoy va o‘zbek tillaridagi toponimlarning frazeologik va paremiologik birliklar tarkibida namoyon bo‘lishi lingvokulturologik nuqtai nazardan tahlil qilinadi. Tadqiqotda toponimlarning semantik, pragmatik, kognitiv va stilistik imkoniyatlari, shuningdek, xalqning tarixiy xotirasi, madaniy identiteti va mental tafakkuridagi o‘rni yoritiladi. Xitoy tilidagi toponimlar asosan axloqiy-didaktik ma’no yaratishga xizmat qilishi, o‘zbek tilida esa tarixiy-mintaqaviy xotira, ijtimoiy baholash va milliy o‘zlikni ifodalashda muhim rol o‘ynashi asoslantiriladi. Shuningdek, frazeologizmlar va maqollar tarkibidagi toponimlar ikki xalqning madaniy kodlarining shakllanishiga ta’sir ko‘rsatadigan lingvomadaniy marker sifatida talqin etiladi. Tadqiqot natijalari toponimlarning ikki til madaniy tizimidagi o‘xshash va farqli jihatlarini, ularning ommaviy ongdagi konseptual xarita yaratishdagi ahamiyatini yoritadi.

Bibliografik manbalar

Nurmuhammedov Y. Frazeologik birliklarning lingvomadaniy xususiyatlari. Monografiya. – Samarqand: SamDU nashri, 2021

Джамалетдинова, Э. Р. Топонимия и этнокультура. Москва: Наука, 2010.

Хусейнова, Г. Ўзбек тили фразеологияси. Тошкент: Фан, 1985.

Қирғизбоев, М. Ўзбек тилида топонимларнинг лингвокогнитив таҳлили. Тошкент: Akademnashr, 2018.

Сюй Шэнь (許慎). 說文解字 (Shuowen Jiezi). 北京: 商務印書館, 1963 (asl nusxa: milodiy 121-yil).

王宏志 (Wang Hongzhi). 語言與文化 (Til va madaniyat). 北京: 商務印書館, 2005.

朱德熙 (Zhu Dexi). 現代漢語語法講話. 北京: 商務印書館, 1982.

Лакофф, Дж., Джонсон, М. Метафоры, которыми мы живём. Москва: Едиториал УРСС, 2004.

Рахматуллаев, Ш. Ўзбек тилининг изоҳли фразеологик луғати. Тошкент: Ўзархив, 1992.

Yuklashlar

0 0

Nashr qilingan

Toponimlar ishtirokidagi paremiologik va frazeologik birliklar xususiyatlari

Qanday qilib iqtibos keltirish kerak

Norbo’tayev, S. 2025. Toponimlar ishtirokidagi paremiologik va frazeologik birliklar xususiyatlari. Xorijiy lingvistika va lingvodidaktika. 3, 10/S (Nov. 2025), 143–149. DOI:https://doi.org/10.47689/2181-3701-vol3-iss10/S-pp143-149.