DOI
https://doi.org/10.47689/2181-3663-vol4-iss2-pp19-33Kalit so‘zlar
болалар , ёпиқ қорин жароҳати , FAST протоколи , жарроҳлик даволаш , таққослама таҳлилAnnotasiya
Мақсад. Болаларда ёпиқ қорин шикастланишлари (ЁҚШ) билан боғлиқ ҳолатларда жарроҳлик даволаш натижаларининг таққослама таҳлилини ўтказиш.
Материал ва усуллар. 2006–2024 йилларда Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази (РШТЁИМ)га ётқизилган жигар ва талоқ шикастланишлари бўлган 365 нафар болани хирургик даволаш натижалари таҳлил қилинди. Бунда 2 гуруҳ ўзаро солиштирилди: ретроспектив когортада (2006–2017 йй., n=165) стандарт диагностик усуллар қўлланилган; проспектив когортада (2017–2024 йй., n=200) эса диагностик алгоритмга FAST протоколи киритилган. Бунда қуйидаги кўрсаткичлар баҳоланди: шикастланиш сабаблари, шифохонагача бўлган муддат, AAST классификацияси бўйича шикастланиш хусусиятлари, қорин бўшлиғидаги эркин суюқлик ҳажми, гемодинамик параметрлар, жарроҳлик аралашувлари турлари, операциядан кейинги ўлим ҳолати ва шифохонада қолиш давомийлиги. Статистик таҳлил χ²-тести ва Стьюдентнинг t-тести ёрдамида бажарилди.
Натижалар. Тадқиқот даврида (2006–2024 йй.) ЁҚШ билан мурожаатлар сони йиллик бир неча ҳолатлардан 40 тадан ортиқ ҳолатгача ошди; асосий сабаблар – йўл-транспорт ҳодисалари (45,9%) ва баландликдан йиқилиш (26,8%). Иккала гуруҳда ҳам изолирланган жароҳатлар устун бўлди (73,7%). Локализация бўйича талоқ (35,8%) ва жигар (32,3%) етакчилик қилди. AAST бўйича I–II даражали шикастланишлар жигар учун 69–71,8%, талоқ учун 68–69% ни ташкил этди. Проспектив гуруҳда консерватив даволаш кўпроқ қўлланилди (40,0% га қарши 13,3%; p<0,001) ва лапаротомиялар камроқ амалга оширилди (8,0% га қарши 15,2%; p=0,047). Лапароскопиядан лапаротомияга конверсия частотаси 50,0% дан 9,6% гача қисқарди (p<0,001). Ўлим кўрсаткичи солиштирма гуруҳда 3,0%, проспектив гуруҳда 1,5% ни ташкил этди (p<0,05). Шифохонада қолишнинг ўртача давомийлиги 14,2±2,6 кундан 7,5±2,7 кунгача қисқарди (p<0,001).
Хулоса. FAST-диагностикаси клиник амалиётга жорий этилгани болаларда ЁҚШни бошқариш тактикасига оптималлаштирувчи таъсир кўрсатди – асоссиз лапаротомиялар миқдорини камайтирди, шифохонада даволаниш муддатини қисқартирди ва ўлим кўрсаткичини пасайтирди. FAST болаларда қорин паренхиматоз аъзолари жароҳатларини баҳолаш алгоритмининг зарурий элементи сифатида қаралиши лозим.
Bibliografik manbalar
Wisner DH, Kuppermann N, Cooper A, Mahajan P, Tunik M, Atabaki SM, et al. Management of children with solid organ injuries after blunt torso trauma. Ann Surg. 2015;261(2):347–55.
Kim, K. H., Kim, J. S., & Kim, W. W. (2017). Outcome of children with blunt liver or spleen injuries: Experience from a single institution in Korea. International journal of surgery (London, England), 38, 105–108. https://doi.org/10.1016/j.ijsu.2016.12.119
Maeda S, Kondo Y, Osuka A, Suzuki T, Okamoto K, Kuwagata Y, et al. Management and outcomes of pediatric blunt liver and spleen injury: SHIPPs study. Acute Med Surg. 2024;11(1):e976.
Grootenhaar, M., Lamers, D., Ulzen, K. K., de Blaauw, I., & Tan, E. C. (2021). The management and outcome of paediatric splenic injuries in the Netherlands. World journal of emergency surgery : WJES, 16(1), 8. https://doi.org/10.1186/s13017-021-00353-4
Davies DA, Pearl RH, Ein SH, Langer JC, Wales PW. Management of blunt splenic injury in children: Evolution of the nonoperative approach. J Pediatr Surg. 2009;44(5):1005–9.
Williams, R. F., Grewal, H., Jamshidi, R., Naik-Mathuria, B., Price, M. (2023). Updated APSA Guidelines for the Management of Blunt Liver and Spleen Injuries. Journal of pediatric surgery, 58(8), 1411–1418. https://doi.org/10.1016/j.jpedsurg.2023.03.012
Coccolini, F., Montori, G., Catena, F., Kluger, Y., Biffl (2017). Splenic trauma: WSES classification and guidelines for adult and pediatric patients. World journal of emergency surgery: WJES, 12, 40. https://doi.org/10.1186/s13017-017-0151-4
Tugnoli G, Kluger Y, Ansaloni L, Biffl WL, Peitzman A, Coimbra R, et al. Liver trauma: WSES 2020 guidelines. World J Emerg Surg. 2020;15:24.
Nakao, S., Katsura, M., Yagi, M., Ogura, H., & Oda, J. (2024). Assessing associated factors for failure of nonoperative management in pediatric blunt liver and spleen injuries: a secondary analysis of the SHIPPs study. European journal of trauma and emergency surgery: official publication of the European Trauma Society, 50(5), 2249–2257. https://doi.org/10.1007/s00068-024-02575-y
Lee, J., Moriarty, K. P., & Tashjian, D. B. (2012). Less is more: management of pediatric splenic injury. Archives of surgery (Chicago, Ill. : 1960), 147(5), 437–441. https://doi.org/10.1001/archsurg.2012.141
Grigovich, I. N., Derbenev, V. V., Leukhin, M. V., & соавт. (2014). Травмы печени у детей. Российский вестник детской хирургии, анестезиологии и реаниматологии, 4(4), 27–35.
Lynch, T., Kilgar, J., & Al Shibli, A. (2018). Pediatric abdominal trauma. Current Pediatric Reviews, 14(1), 59–63. https://doi.org/10.2174/1573396313666170815100547
Lyttle, B. D., Williams, R. F., & Stylianos, S. (2024). Management of pediatric solid organ injuries. Children (Basel), 11(6), 667. https://doi.org/10.3390/children11060667
Butler, E. K., Mills, B. M., Arbabi, S., et al. (2020). Laparoscopy compared with laparotomy for the management of pediatric blunt abdominal trauma. Journal of Surgical Research, 251, 303–310. https://doi.org/10.1016/j.jss.2020.01.030
Lee, P. C., Lo, C., Wu, J. M., et al. (2014). Laparoscopy decreases the laparotomy rate in hemodynamically stable patients with blunt abdominal trauma. Surgical Innovation, 21(2), 155–165. https://doi.org/10.1177/1553350612474496
Pearson, E. G., & Clifton, M. S. (2017). The role of minimally invasive surgery in pediatric trauma. Surgical Clinics of North America, 97(1), 75–84. https://doi.org/10.1016/j.suc.2016.08.005
Nance, M. L., Holmes, J. H., IV, & Wiebe, D. J. (2006). Timeline to operative intervention for solid organ injuries in children. Journal of Trauma, 61(6), 1389–1392. https://doi.org/10.1097/01.ta.0000244167.45002.58
Wang, W., Lei, H., Zhang, W., et al. (2024). Treatment of blunt splenic injury in children in China. Frontiers in Surgery, 11, 1502557. https://doi.org/10.3389/fsurg.2024.1502557
Riaz-Ul-Haq, M., Shafiq-Ur-Rehman, Makki, Y., et al. (2023). Analysis of blunt abdominal solid organ injury in children: A single centre study. Pakistan Journal of Medical & Health Sciences, 17(1), 130. https://doi.org/10.53350/pjmhs2023171130
Gong, J., Mei, D., Yang, M., et al. (2017). Emergency CT of blunt abdominal trauma: Experience from a large urban hospital in Southern China. Quantitative Imaging in Medicine and Surgery, 7(4), 461–468. https://doi.org/10.21037/qims.2017.08.03
Coccolini, F., Coimbra, R., Ordonez, C. et al. Liver trauma: WSES 2020 guidelines. World J Emerg Surg 15, 24 (2020). https://doi.org/10.1186/s13017-020-00302-7
Yuklashlar
37 10Nashr qilingan
Qanday qilib iqtibos keltirish kerak
Nashr
Bo'lim
Litsenziya
Mualliflik huquqi (c) 2025 Хабибулла Акилов , Шарофиддин Соатмуродов, Фарход Примов

Ushbu ish Creative Commons Attribution 4.0 Worldwide.











