O‘zbekiston ekologik xavfsizligini ta’minlashda siyosiy va huquqiy mexanizmlar evolyutsiyasi (1992–2025-yillar)

Juldizxan Saburova

doi:10.47689/2181-1415-vol6-iss8/S-pp61-69

Juldizkhan Saburova PhD student, National University of Uzbekistan named after Mirzo Ulugbek

DOI

https://doi.org/10.47689/2181-1415-vol6-iss8/S-pp61-69

Keywords

ecological security , political mechanisms , environmental policy , environmental legislation , environmental protection , sustainable development , national interests , environmental management , institutional foundations , environmental policy reforms , ecological political institutions , international cooperation , environmental strategies

Abstract

This article analyzes the evolution of political and legal mechanisms for ensuring environmental safety in Uzbekistan from 1992 to 2025. The process is traced from the Constitution to special laws, state programs, and international obligations, highlighting three stages: the establishment of a legal foundation, implementation of control and detailed regulations, and the development of strategic concepts and international integration periods.

References

Yale University. Atrof-muhit samaradorligi indeksi (Environmental Performance Index). 2024. Yale Environmental Performance Index. URL: https://epi.yale.edu. (murojaat qilingan sana: 18.02.2025).

Wolf M. J., Emerson, J. W., Esty, D. C., de Sherbinin, A., Wendling, Z. A., et al. (2022). 2022 Environmental Performance Index. New Haven, CT: Yale Center for Environmental Law & Policy. epi.yale.edu.

Sachs, J.D., Lafortune, G., Fuller, G., Drumm, E. (2023). Implementing the SDG Stimulus. Sustainable Development Report 2023. Paris: SDSN, Dublin: Dublin University Press, 2023. 10.25546/102924.

O‘zbekiston Respublikasi Hukumat portali. Vazirlik tarixi. 2025. Gov.uz. URL: https://gov.uz/oz/eco/pages/history_of_the_ministry (murojaat qilingan sana: 17.05.2025).

Paxrutdinov Sh. “Tahdid” tushunchasi: nazariya va amaliyot // Masʼul muharrir./ – T.: Abu Ali ibn Sino nomidagi tibbiyot nashr. 1998. 8-bet

O‘zbekiston Respublikasi qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi. O‘zbekiston Respublikasining 1992 yil 9 dekabrdagi “Tabiatni muhofaza qilish to‘g‘risida”gi O‘RQ-754-XII-son qonuni. [Elektron manba] URL: https://lex.uz/docs/-107115. (Murojaat sanasi: 19.01.2024).

O‘zbekiston Respublikasi qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi. O‘zbekiston Respublikasining 1992 yil 9 dekabrdagi “Tabiatni muhofaza qilish to‘g‘risida”gi O‘RQ-754-XII-son qonuni. [Elektron manba] URL: https://lex.uz/docs/-107115. (Murojaat sanasi: 17.08.2025)

O‘zbekiston Respublikasi Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi. O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 6-maydagi “Suv va suvdan foydalanish to‘g‘risida”gi O‘RQ-837-XII-son qonuni. [Elektron manba] URL: https://lex.uz/docs/-12328. (Murojaat sanasi: 17.08.2025)

O‘zbekiston Respublikasi Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi. O‘zbekiston Respublikasining 1996 yil 27 dekabrdagi “Atmosfera havosini muhofaza qilish to‘g‘risida”gi Qonun, 353-I-son. [Elektron manba] URL: https://lex.uz/docs/-55561. (Murojaat sanasi: 17.08.2025)

O‘zbekiston Respublikasi Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi. O‘zbekiston Respublikasining 2000 yil 25 maydagi “Ekologik ekspertiza to‘g‘risida”gi Qonun, 73-II-son. [Elektron manba] URL: https://lex.uz/docs/-32955. (Murojaat sanasi: 17.08.2025)

O‘zbekiston Respublikasi Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi. O‘zbekiston Respublikasining 2000 yil 31 avgustdagi “Radiatsiyaviy xavfsizlik to‘g‘risida”gi Qonun, 120-II-son. [Elektron manba] URL: https://lex.uz/docs/-26166. (Murojaat sanasi: 17.08.2025)

O‘zbekiston Respublikasi Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi. O‘zbekiston Respublikasining 2002 yil 5 aprelidagi “Chiqindilar to‘g‘risida”gi Qonuni, 362-II-son. [Elektron manba] URL: https://lex.uz/ru/docs/-42423. (Murojaat sanasi: 17.08.2025)

O‘zbekiston Respublikasi Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi. O‘zbekiston Respublikasining 2004 yil 3 dekabrdagi “Muhofaza etiladigan tabiiy hududlar to‘g‘risida”gi Qonun, 710-II-son. [Elektron manba] URL: https://lex.uz/docs/-415135. (Murojaat sanasi: 17.08.2025)

O‘zbekiston Respublikasi Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi. O‘zbekiston Respublikasining 2013 yil 27 dekabrdagi “Ekologik nazorat to‘g‘risida”gi Qonuni, O‘RQ-363-son. [Elektron manba] URL: https://lex.uz/docs/-2304953. (Murojaat sanasi: 17.08.2025)

O‘zbekiston Respublikasi Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi. O‘zbekiston Respublikasining 2015 yil 26 avgustdagi “Aholining sanitariya-epidemiologik osoyishtaligi to‘g‘risida”gi Qonuni, O‘RQ-393-son. [Elektron manba] URL: https://lex.uz/docs/-2732587. (Murojaat sanasi: 17.08.2025)

O‘zbekiston Respublikasi Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019 yil 30 oktyabrdagi PF-5863-sonli Farmoni: 2030-yilgacha bo‘lgan davrda O‘zbekiston Respublikasining Atrof muhitni muhofaza qilish konsepsiyasini tasdiqlash to‘g‘risida. [Elektron manba] URL: https://lex.uz/docs/-4574008. (Murojaat sanasi: 17.08.2025)

O‘zbekiston Respublikasi Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2019 yil 11 iyundagi 484-son qarori “2019–2028-yillar davrida O‘zbekiston Respublikasida biologik xilma-xillikni saqlash strategiyasini tasdiqlash to‘g‘risida”. [Elektron manba] URL: https://lex.uz/docs/-4372839. (Murojaat sanasi: 17.08.2025)