O‘zbekiston ekologik xavfsizligini ta’minlashda siyosiy va huquqiy mexanizmlar evolyutsiyasi (1992–2025-yillar)

Juldizxan Saburova

doi:10.47689/2181-1415-vol6-iss8/S-pp61-69

Juldizxan Saburova Tayanch doktorant, Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zbekiston Milliy universiteti

DOI

https://doi.org/10.47689/2181-1415-vol6-iss8/S-pp61-69

Kalit so‘zlar

ekologik xavfsizlik , siyosiy mexanizmlar , ekologik siyosat , ekologik qonunchilik , atrof-muhitni muhofaza qilish , barqaror rivojlanish , milliy manfaatlar , ekologik boshqaruv , institutsional asoslar , ekologik siyosiy islohotlar , ekologik siyosiy institutlar , xalqaro hamkorlik , ekologik strategiyalar

Annotasiya

Mazkur maqolada O‘zbekiston ekologik xavfsizligini ta’minlash bo‘yicha siyosiy va huquqiy mexanizmlarning 1992–2025-yillardagi evolyutsiyasi tahlil qilingan. Konstitutsiyadan boshlab maxsus qonunlar, davlat dasturlari va xalqaro majburiyatlargacha bo‘lgan jarayon ko‘rsatilib, uch bosqich — huquqiy poydevor yaratish, nazorat va detallashtirish, hamda strategik konsepsiyalar va xalqaro integratsiya davrlari yoritilgan.

Bibliografik manbalar

Yale University. Atrof-muhit samaradorligi indeksi (Environmental Performance Index). 2024. Yale Environmental Performance Index. URL: https://epi.yale.edu. (murojaat qilingan sana: 18.02.2025).

Wolf M. J., Emerson, J. W., Esty, D. C., de Sherbinin, A., Wendling, Z. A., et al. (2022). 2022 Environmental Performance Index. New Haven, CT: Yale Center for Environmental Law & Policy. epi.yale.edu.

Sachs, J.D., Lafortune, G., Fuller, G., Drumm, E. (2023). Implementing the SDG Stimulus. Sustainable Development Report 2023. Paris: SDSN, Dublin: Dublin University Press, 2023. 10.25546/102924.

O‘zbekiston Respublikasi Hukumat portali. Vazirlik tarixi. 2025. Gov.uz. URL: https://gov.uz/oz/eco/pages/history_of_the_ministry (murojaat qilingan sana: 17.05.2025).

Paxrutdinov Sh. “Tahdid” tushunchasi: nazariya va amaliyot // Masʼul muharrir./ – T.: Abu Ali ibn Sino nomidagi tibbiyot nashr. 1998. 8-bet

O‘zbekiston Respublikasi qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi. O‘zbekiston Respublikasining 1992 yil 9 dekabrdagi “Tabiatni muhofaza qilish to‘g‘risida”gi O‘RQ-754-XII-son qonuni. [Elektron manba] URL: https://lex.uz/docs/-107115. (Murojaat sanasi: 19.01.2024).

O‘zbekiston Respublikasi qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi. O‘zbekiston Respublikasining 1992 yil 9 dekabrdagi “Tabiatni muhofaza qilish to‘g‘risida”gi O‘RQ-754-XII-son qonuni. [Elektron manba] URL: https://lex.uz/docs/-107115. (Murojaat sanasi: 17.08.2025)

O‘zbekiston Respublikasi Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi. O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 6-maydagi “Suv va suvdan foydalanish to‘g‘risida”gi O‘RQ-837-XII-son qonuni. [Elektron manba] URL: https://lex.uz/docs/-12328. (Murojaat sanasi: 17.08.2025)

O‘zbekiston Respublikasi Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi. O‘zbekiston Respublikasining 1996 yil 27 dekabrdagi “Atmosfera havosini muhofaza qilish to‘g‘risida”gi Qonun, 353-I-son. [Elektron manba] URL: https://lex.uz/docs/-55561. (Murojaat sanasi: 17.08.2025)

O‘zbekiston Respublikasi Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi. O‘zbekiston Respublikasining 2000 yil 25 maydagi “Ekologik ekspertiza to‘g‘risida”gi Qonun, 73-II-son. [Elektron manba] URL: https://lex.uz/docs/-32955. (Murojaat sanasi: 17.08.2025)

O‘zbekiston Respublikasi Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi. O‘zbekiston Respublikasining 2000 yil 31 avgustdagi “Radiatsiyaviy xavfsizlik to‘g‘risida”gi Qonun, 120-II-son. [Elektron manba] URL: https://lex.uz/docs/-26166. (Murojaat sanasi: 17.08.2025)

O‘zbekiston Respublikasi Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi. O‘zbekiston Respublikasining 2002 yil 5 aprelidagi “Chiqindilar to‘g‘risida”gi Qonuni, 362-II-son. [Elektron manba] URL: https://lex.uz/ru/docs/-42423. (Murojaat sanasi: 17.08.2025)

O‘zbekiston Respublikasi Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi. O‘zbekiston Respublikasining 2004 yil 3 dekabrdagi “Muhofaza etiladigan tabiiy hududlar to‘g‘risida”gi Qonun, 710-II-son. [Elektron manba] URL: https://lex.uz/docs/-415135. (Murojaat sanasi: 17.08.2025)

O‘zbekiston Respublikasi Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi. O‘zbekiston Respublikasining 2013 yil 27 dekabrdagi “Ekologik nazorat to‘g‘risida”gi Qonuni, O‘RQ-363-son. [Elektron manba] URL: https://lex.uz/docs/-2304953. (Murojaat sanasi: 17.08.2025)

O‘zbekiston Respublikasi Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi. O‘zbekiston Respublikasining 2015 yil 26 avgustdagi “Aholining sanitariya-epidemiologik osoyishtaligi to‘g‘risida”gi Qonuni, O‘RQ-393-son. [Elektron manba] URL: https://lex.uz/docs/-2732587. (Murojaat sanasi: 17.08.2025)

O‘zbekiston Respublikasi Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019 yil 30 oktyabrdagi PF-5863-sonli Farmoni: 2030-yilgacha bo‘lgan davrda O‘zbekiston Respublikasining Atrof muhitni muhofaza qilish konsepsiyasini tasdiqlash to‘g‘risida. [Elektron manba] URL: https://lex.uz/docs/-4574008. (Murojaat sanasi: 17.08.2025)

O‘zbekiston Respublikasi Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2019 yil 11 iyundagi 484-son qarori “2019–2028-yillar davrida O‘zbekiston Respublikasida biologik xilma-xillikni saqlash strategiyasini tasdiqlash to‘g‘risida”. [Elektron manba] URL: https://lex.uz/docs/-4372839. (Murojaat sanasi: 17.08.2025)