O‘zbekistonda fuqarolik jamiyati institutlari tizimida diniy tashkilotlar huquqiy maqomining o‘ziga xos jihatlari

Firuz Rashidov

doi:10.47689/2181-1415-vol6-iss9/S-pp67-77

Firuz Rashidov O‘qituvchi, O‘zbekiston xalqaro islomshunoslik akademiyasi

DOI

https://doi.org/10.47689/2181-1415-vol6-iss9/S-pp67-77

Kalit so‘zlar

Vijdon erkinligi , dunyoviy davlat , diniy tashkilotlar , qonunchilik islohotlari , fuqarolik jamiyati , konstitutsiyaviy normalar , diniy erkinlik , bag‘rikenglik va hamjihatlik , xalqaro huquqiy standartlar , din-davlat munosabatlari

Annotasiya

Mazkur maqolada davlat va diniy tashkilotlar o‘rtasidagi munosabatlarning huquqiy tartibga solinishi, vijdon erkinligi hamda dinning jamiyat hayotidagi o‘rni keng tahlil qilingan. Muallif diniy me’yorlarning huquqiy tizimga ta’siri, jamiyatda diniy qadriyatlarning axloqiy va ma’naviy rivojlanishdagi o‘rni haqida so‘z yuritib, mustaqillik yillarida ushbu yo‘nalishda amalga oshirilgan islohotlarni ko‘rsatadi. Xususan, 1991- yildan boshlab diniy erkinlikni kafolatlovchi qonunchilik bazasi yaratildi, 1998 va 2021- yillardagi “Vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar to‘g‘risida”gi qonunlar mazkur jarayonning muhim bosqichlari sifatida baholangan.

Shuningdek, maqolada BMTning “Ma’rifat va diniy bag‘rikenglik” rezolyutsiyasi, Prezident farmonlari hamda milliy konstitutsiyaviy islohotlar kontekstida diniy tashkilotlar faoliyatini erkinlashtirish, ularning jamiyatdagi ijtimoiy rolini kuchaytirish masalalari yoritiladi. Muallif xorijiy tajribaga murojaat qilib, Fransiya, Turkiya, Hindiston, Qirg‘iziston kabi davlatlar konstitutsiyalarida dunyoviylik prinsipi qanday mustahkamlanganini ko‘rsatadi.

Xulosa sifatida, diniy tashkilotlarning fuqarolik jamiyati institutlari tizimidagi huquqiy maqomi, ularning davlat bilan o‘zaro aloqalari hamda zamonaviy globallashuv sharoitida diniy erkinlikni kafolatlash mexanizmlarini takomillashtirish dolzarb masala sifatida ta’kidlanadi. Shu bilan birga, dunyoviylikning mohiyati dahriylik emasligi, balki barcha fuqarolarga vijdon va e’tiqod erkinligini teng kafolatlovchi demokratik tamoyil ekanligi alohida qayd etilgan.

Ko'chirildi

Kuchirilganligi haqida ma'lumot yuk.

Bibliografik manbalar

https://yuz.uz/file/newspaper/c77ddd5eed06ea262a31f605029931f0.pdf

Fransiya Konstitutsiyasi. https://www.legifrance.gouv.fr/loda/id/JORFTEXT000000571356/

https://www.icisleri.gov.tr/illeridaresi/turkiye-cumhuriyeti-anayasasi

https://legislative.gov.in/constitution-of-india/

Конституция Кыргизской Республики от 21 апреля 2021 года https://cbd.minjust.gov.kg/1-2/edition/1202952/ru

O‘zbekiston Respublikasining 05.07.2021 yildagi “Vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar to‘g‘risida”gi O‘RQ-699-son Qonuni. Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 06.07.2021-y., 03/21/699/0635-son. https://lex.uz/docs/-5491534

Закон Кыргызской Республики “О свободе вероисповедания и религиозных объединениях” от 21 января 2025 года № 18. https://cbd.minjust.gov.kg/4-5465/edition/25082/ru

Федеральный закон РФ от 26.09.1997 N 125-ФЗ (ред. от 08.08.2024) "О свободе совести и о религиозных объединениях". https://www.consultant.ru/document/cons_doc_LAW_16218/2fb31209f29e0fee531bafad8af983b99b030921/

Закон Республики Беларусь “О свободе совести и религиозных организациях”

от 17 декабря 1992 г. № 2054-XІІ. https://pravo.by/document/?guid=3871&p0=V19202054 – Национальный правовой Интернет-портал Республики Беларусь https://pravo.by/document/?guid=3871&p0=V19202054

Инсон ҳуқуқлари умумжаҳон декларацияси. Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Бош Ассамблеясининг Резолюция 217 А (III) билан 1948 йил 10 декабрда қабул ва эълон қилинганhttps://constitution.uz/uz/pages/humanrights

Ж.Ширинов. Мамлакатимиз миллий қонунчилигида фуқаролик жамияти институтлари масаласи. Демократлаштириш ва инсон ҳуқуқлари журнали. 1/2023. Т., 2023. –Б.45.

Jomonqulov, B. (2024). O‘zbekistonda demokratlashtirish va fuqarolik jamiyati nazoratining nazariy va ma’naviy asoslari. TNJ, 11(62), 78-83. https://doi.org/10.69691/wkqhr376

Nafisa, A. (2022). O'zbekistonda millatlararo totuvlik va diniy bagrikenglik masalalari umuminsoniy qadriyat sifatida.. https://doi.org/10.5281/zenodo.6228350

Inoyatova, D. (2022). O'zbekistonda fuqarolik jamiyati institutslarini shakllanish va rivojlanish bosqichlari.. https://doi.org/10.5281/zenodo.5874541

G‘ofirova Farangiz G‘ulom qizi. (2022). O‘zbekiston Respublikasida diniy tashkilotlar va birlashmalar faoliyatining tashkiliy-huquqiy asoslarini takomillashtirish. Eurasian journal of social sciences, philosophy and culture, 2(5), 24–31. https://doi.org/10.5281/zenodo.6529459

Ibodullayeva, G. (2024). O‘zbekiston Respublikasida noislomiy diniy tashkilotlar va ularning faoliyatini muvofiqlashtirish muammolari. TNJ, 11(62), 336-338. https://doi.org/10.69691/e5f3wz60

Yuklashlar

32 18

Nashr qilingan

2025-09-25

Qanday qilib iqtibos keltirish kerak

Rashidov, F. (2025). O‘zbekistonda fuqarolik jamiyati institutlari tizimida diniy tashkilotlar huquqiy maqomining o‘ziga xos jihatlari. Jamiyat Va Innovatsiyalar, 6(9/S), 67–77. https://doi.org/10.47689/2181-1415-vol6-iss9/S-pp67-77