Ibn Foris va uning ilmiy merosidagi arabshunoslikka oid asarlar tavsifi

  • Tayanch doktorant, Toshkent davlat sharqshunoslik universiteti
  • O’qituvchi, O’zbekiston davlat jahon tillari universiteti akademik litseyi

DOI

https://doi.org/10.47689/2181-3701-vol3-iss9/S-pp139-145

Kalit so‘zlar

Ibn Foris , arabshunoslik , leksikologiya , lug’atshunoslik , “Maqayis al-lug’a” , “As-sahabi fi fiqh al-lug’a wa sunan al-Arab fi kalamiha” , “Kitab al-Mujmal fi al-Lug’ah” , metodologiya , filologiya tarixi

Annotasiya

Ushbu maqolada X asr arab tilshunos olimi Ahmad ibn Foris ibn Zakariyo (vaf.1004-yil)ning hayoti, ilmiy merosi tahlili va ularning metodologiyasi tahlil qilingan. Uning “Maqayis al-lug‘a” (Til ildizlari haqida kitob), “As-saahibiy fi fiqh al-lug‘a wa sunan al-Arab fi kalamiha” (Til qonunlari va arablarning so‘zlash uslublari haqida) va “Kitab al-Mujmal fi al-Lug‘ah” (Til bo‘yicha umumiy jamlanma) kabi mashhur asarlarida arab tili leksikologiyasi, so‘z ildizlari, ma’no o‘zgarishlari hamda lug‘at tuzish metodologiyasi yoritilgan. Maqolada ibn Forisning metodik yondashuvi, tilshunoslikdagi ilmiy yangiliklari va arab filologiyasi taraqqiyotidagi o‘rni yoritildi.

Bibliografik manbalar

Carter, M. G. (1981). Arabic Linguistic Tradition. Cambridge: Cambridge University Press.

Haider, R. H., & Al-Waili, N. A. (2025). Methods of linguistic interpretation according to Ibn Fāris in his book Al-Ṣāḥibī. Journal of Education – College of Education for Human Sciences, University of Wasit (EDUJ). https://doi.org/10.31185/eduj.Vol60.Iss1.4227

Elgmati, A. A. (2023). The Dictionary Maqāyīs Al-Luġah, By Ahmed Ibnu Fāris. Al-Qanātir: International Journal of Islamic Studies, 32(1), 205–213. Retrieved from https://al-qanatir.com/aq/article/view/604

Ibn Fāris, A. ibn Z. (1983). Kitāb al-Mujmal fī al-Lugha. Cairo: Dār al-Maʿārif.

Baalbaki, R. (2017). The Legacy of the Arabic Language. Leiden: Brill.

Dawoodi, A. S. G. (2018). [The epistemological framework in Ibn Fāris and Brockelmann in the philology of language: An analytical comparative study]

(Doctoral thesis). International Islamic University Malaysia. Retrieved from https://studentrepo.iium.edu.my/handle/123456789/4748

Frolov, D. V. (1990). Istoriya arabskogo yazykovedeniya. Moscow: Nauka.

Ibn Fāris, A. ibn Z. (1979). Maqāyīs al-Lugha. Beirut: Dār al-Fikr.

Ibn Fāris, A. ibn Z. (1997). As-Ṣāḥibī fī fiqh al-lugha wa sunan al-ʿArab fī kalāmihā. Beirut: Dār al-Kutub al-ʿIlmiyya.

Jurjani, A. al-Q. (2002). Dalā’il al-Iʿjāz. Beirut: Dār al-Maʿrifa.

Sayyid, H. (2008). Dirāsāt fī al-Lughah wa al-Naḥw ʿinda Ibn Fāris. Cairo: Cairo University Press.

Usmonov, A. (2016). Arab tilshunosligi tarixi. Tashkent: O‘zbekiston Milliy Universiteti Nashriyoti.

Versteegh, K. (1977). Greek Elements in Arabic Linguistic Thinking. Leiden: E. J. Brill.

Versteegh, K. (2023). The Arabic Linguistic Tradition. In L. R. Waugh, M. Monville-Burston, & J. E. Joseph (Eds.), The Cambridge History of Linguistics (pp. 195–212). Cambridge: Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/9780511842788.013

Al-Azzam, B. (2024). The significance of semantic development in the meanings of words in the book Majmal al-Lughah by Ibn Fāris (d. 395 AH): A descriptive study. International Journal of Humanities and Educational Research, 6(3). Retrieved from https://www.ijherjournal.com/dergi/the-significance-of-semantic-development-in-the-meanings-of-words-in-the-book-majmal-al-lughah-by-ibn-faris-d-395-ah-a-descriptive-study20241225045659.pdf

Al-Jallad, A. (2015). The origins of Arabic and the linguistic legacy of Ibn Fāris. Arabica, 62(3), 231–258. https://doi.org/10.1163/15700585-12341307

Al-Khatib, M. (2018). The concept of “asl” in Ibn Fāris’s linguistic

theory. Journal of Islamic Studies and Humanities, 7(1), 67–84. https://journals.iium.edu.my/ish/index.php/JISH/article/view/225

Khalid, N., & Hassan, S. (2022). Semantic roots and core meaning theory in classical Arabic lexicography. Arab World English Journal for Translation and Literary Studies, 6(1), 122–137. https://dx.doi.org/10.24093/awejtls/vol6no1.10

Rahman, F. (2020). Historical development of Arabic lexicography: From al-Khalil to Ibn Fāris. International Journal of Arabic Linguistics, 6(4), 55–74. https://www.arabic-linguistics.com/article/view/134

Yuklashlar

24 6

Nashr qilingan

Ibn Foris va uning ilmiy merosidagi arabshunoslikka oid asarlar tavsifi

Qanday qilib iqtibos keltirish kerak

Qurbonov, S. and Ahrorova, N. 2025. Ibn Foris va uning ilmiy merosidagi arabshunoslikka oid asarlar tavsifi . Xorijiy lingvistika va lingvodidaktika. 3, 9/S (Oct. 2025), 139–145. DOI:https://doi.org/10.47689/2181-3701-vol3-iss9/S-pp139-145.