Surunkali obstruktiv o‘pka kasalligi: patofiziologiya va yalligʻlanishning roli

  • Markaziy Osiyo Tibbiyot Universiteti
  • T.f.d., dotsent, Toshkent Pediatriya Tibbiyot Instituti

DOI

https://doi.org/10.47689/2181-3663-vol3-iss5-pp82-88

Kalit so‘zlar

SOOʻK , tizimli yallig‘lanish , oksidlanish stressi , nafas yo‘llarining obstruktsiyasi , o‘pka gipertenziyasi , yallig‘lanish mediatori

Annotasiya

Surunkali obstruktiv o‘pka kasalligi (SOOʻK) — bu nafas olish tizimining yomonlashuvchi kasalligi bo‘lib, doimiy havo oqimining cheklanishi va o‘pka yallig‘lanishining kuchayishi bilan ajralib turadi. Tizimli yallig‘lanish SOOʻK patogenezida muhim rol o‘ynaydi, kasallikning rivojlanishi va hamroh kasalliklarning paydo bo‘lishiga ta’sir ko‘rsatadi. Ushbu sharhda SOOʻKda yallig‘lanish tufayli yuzaga keladigan patologik o‘zgarishlarning ketma-ket bosqichlari, dastlabki nafas yo‘llari o‘zgarishlaridan tortib, rivojlangan tizimli ta’sirlargacha o‘rganiladi. Kasallik jarayoni uzoq muddatli xavf faktorlariga, masalan, chekish, havoning ifloslanishi va kasbiy xavflarga duchor bo‘lishdan boshlanadi. Bu shilliq qavatning sekretsiyasining oshishiga va manzarali epiteliya hujayralarining disfunktsiyasiga olib keladi, natijada mukotsilyar tozalashning buzilishi va infeksiyalarga nisbatan sezgirlikning oshishi kuzatiladi. Yallig‘lanish davom etgan sari, bronxial obstruktsiya va nafas yo‘llarining remodellashtirilishi yuzaga keladi, bu esa havo oqimini cheklaydi. O‘pkaning giperinflyatsiyasi va emfizema nafas olish yetishmovchiligini yanada kuchaytiradi, elastik tiklanishni kamaytiradi va nafas olish ishini oshiradi. Kelajakdagi tadqiqotlar aniq tibbiyot yondoshuvlari, biomarkerni aniqlash va yangi yallig‘lanishga qarshi davolash usullarini ishlab chiqishga e’tibor qaratishi kerak, bu kasallikning rivojlanishini sekinlashtirish va bemorlarning natijalarini yaxshilashga yordam beradi.

Bibliografik manbalar

Barnes, P. J. (2013). The cytokine network in asthma and chronic obstructive pulmonary disease. Journal of Clinical Investigation, 118(11), 3546-3556.

Abdurakhmanova, I. S., et al. (2015). Expression characteristics of pro-inflammatory cytokines in patients with chronic obstructive pulmonary disease. Saratov Scientific Medical Journal, 6(2), 314-317.

Berezhnaya, N. M., et al. (2019). Interleukins in the pathogenesis of atopic allergic diseases. Allergology and Immunology, 15(3), 169-176.

Blinova, T. V., et al. (2020). Cytokine profile of serum in patients with chronic obstructive pulmonary disease of occupational etiology during the stable phase and its association with other inflammatory process markers. Pulmonology, 25(5), 566-573.

Gereng, E. A., et al. (2014). Morphological and biochemical markers of inflammatory reactions in the bronchial mucosa in severe bronchial asthma and chronic obstructive pulmonary disease. Bulletin of Siberian Medicine, 3, 11-17.

Dolinina, L. Y., et al. (2017). Comparative analysis of the levels of pro-inflammatory cytokines in patients with chronic obstructive pulmonary disease depending on the stage of the disease. Archive of Internal Medicine, 1.

Zaridze, D. G., et al. (2006). Smoking as the main cause of high mortality among Russians. Bulletin of the RAMS, 9, 40-45.

Ketlinsky, S. A., et al. (2013). Cytokines. Saint Petersburg: Foliant.

Pribylov, S. A. (2012). Pro-inflammatory cytokines in chronic obstructive pulmonary disease. Bulletin of New Medical Technologies, 10(3), 25-28.

Surkova, E. A., et al. (2015). Features of cytokine regulation of focal and systemic inflammation in COPD. Medical Immunology, 12(4-5), 349-354.

Trushina, E. Y., et al. (2019). The role of cytokines IL-4, IL-6, IL-8, IL-10 in the immunopathogenesis of chronic obstructive pulmonary disease. Medical Immunology, 21(1), 89-98.

Chronic Obstructive Pulmonary Diseases. Federal Program. Epidemiology, Etiology, and Pathogenesis. COPD: Figures and Facts. (n.d.). Retrieved from http://www.medlinks.ru/sections.php?artid=63&op=viewarticle

Chuchalin, A. G., et al. (2006). Practical guidelines for the treatment of tobacco addiction. Moscow: 14 pages.

Shapovalova, T. G., et al. (2015). Cytokine profile and adhesion molecules in patients with chronic obstructive pulmonary disease combined with bronchial asthma. Medical Immunology, 12(6), 553-558.

Shishkina, E. S. (2017). Clinical and diagnostic significance of assessing and correcting cytokine status in patients with chronic obstructive pulmonary disease and ischemic heart disease (Doctoral dissertation, Voronezh).

Yarylin, A. A. (2015). Immunology. Moscow: GEOTAR-Media.

Celli, B. R., et al. (2017). Inflammatory biomarkers improve clinical prediction of mortality in chronic obstructive pulmonary disease. American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine, 185, 1065-1072.

Chung, K. F. (2006). Cytokines in chronic obstructive pulmonary disease. European Respiratory Journal, 18, 50-59.

Comparative quantification of health risks: global and regional burden of disease attributable to selected major risk factors. (n.d.). Retrieved from http://www.who.int/publications/cra/chapters/volume1/0000i-xxiv.pdf

Eltboli, O., et al. (2019). COPD exacerbation severity and frequency is associated with impaired macrophage efferocytosis of eosinophils. BMC Pulmonary Medicine, 14, 112.

Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). (2013). Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. Retrieved from http://www.goldcopd.org

Traber, M. G., et al. (2015). Tobacco-related diseases: Is there a role for antioxidant micronutrient supplementation? Clinical Chest Medicine, 21(1), 173-187.

Whittaker, L., et al. (2007). Interleukin-13 mediates a fundamental pathway for airway epithelial mucus induced by CD4 T cells and interleukin-9. American Journal of Respiratory Cell and Molecular Biology, 27, 593-602.

Yuklashlar

56 19

Nashr qilingan

Surunkali obstruktiv o‘pka kasalligi: patofiziologiya va yalligʻlanishning roli

Qanday qilib iqtibos keltirish kerak

Musayev, F. and Muminov, D. 2024. Surunkali obstruktiv o‘pka kasalligi: patofiziologiya va yalligʻlanishning roli. Profilaktik tibbiyot va salomlatlik. 3, 5 (Oct. 2024), 82–88. DOI:https://doi.org/10.47689/2181-3663-vol3-iss5-pp82-88.