Autoimmun tireoidit (Xashimoto kasalligi) rivojlanishida menopauzaning o‘rni: zamonaviy ilmiy ma’lumotlar sharhi

  • Toshkent pediatriya tibbiyot instituti
  • Toshkent pediatriya tibbiyot instituti
  • Toshkent pediatriya tibbiyot instituti

DOI

https://doi.org/10.47689/2181-3663-vol4-iss5-pp6-11

Kalit so‘zlar

autoimmun tireoidit , Xashimoto kasalligi , menopauza , estrogenlar , perimenopauza , immun disregulyatsiya , subklinik gipotireoz , skrining

Annotasiya

Autoimmun tireoidit (AIT) yoki Hashimoto kasalligi qalqonsimon bezning autoimmun shikastlanishining eng keng tarqalgan shakli bo‘lib, gipotireozga olib keladi. Menopauza gormonal qayta qurish davri sifatida ayollarda AIT rivojlanishi va avj olishi xavfining ortishi bilan bog‘liq. Peri- va postmenopauzada AIT namoyon bo‘lish xavfi asosan immun javobning siljishi, regulyator T-hujayralar sonining pasayishi va estrogenlar va progesteronning pasayishi fonida autoantigen taqdimotning kuchayishi tufayli 2-4 baravar ortadi. Klinik jihatdan bu klimakterik sindrom belgilarining kuchayishi, metabolik buzilishlar va yurak-qon tomir xavfining tezlashishi bilan namoyon bo‘ladi.Klimakterik shikoyatlari bo‘lgan ≥45 yoshdagi barcha ayollarda TTG + anti-TPO faol skriningi tavsiya etiladi. Sharhda estrogenlar, progesteron va immunitet tizimining o‘zaro ta’sir mexanizmlari, epidemiologik ma’lumotlar, klinik ko‘rinishlar va skrining bo‘yicha tavsiyalar ko‘rib chiqilgan. Sabab-oqibat aloqalarini aniqlashtirish uchun qo‘shimcha istiqbolli tadqiqotlar zarur.

Bibliografik manbalar

Рагимова Р.Р. Особенности течения аутоиммунного тиреоидита (обзор литературы). Клиническая медицина. 2022;20(2):45-52.

Гетка-Чернель М. Щитовидная железа у женщин в пери- и постменопаузе: физиология и заболевания. Проблемы эндокринологии. 2025;21(1):12-20.

Кваквашвили З.Г., et al. Аутоиммунный тиреоидит в разных возрастных группах и репродуктивном возрасте на примере населения Аджарии. Медицинский журнал. 2022;15(4):78-85.

Иванова Е.А. Аутоиммунный тиреоидит и женское бесплодие. Акушерство и гинекология. 2021;18(3):112-118.

Смирнова Л.В. Менопауза и преждевременная недостаточность яичников при ревматических заболеваниях. Ревматология. 2023;12(2):56-62.

Кваквашвили З.Г. Аутоиммунный тиреоидит в разных возрастных группах (PDF). Медицинский вестник. 2022;10:34-41.

Caturegli P. et al. Hashimoto thyroiditis: clinical and diagnostic criteria. Autoimmun Rev. 2014.)

Pavlovska O, et al. Thyroid dysfunction in women with a menopausal syndrome. Menopause Rev. 2024;23(3):145-151.

Delitala AP, et al. Menopause modulates the association between thyrotropin levels and lipid parameters: The SardiNIA study. Maturitas. 2016;92:30-34.

Arrojo e Drigo R, et al. Menopause predisposes to autoimmune thyroid disease: a 10-year follow-up study. Thyroid. 2024 (in press).

Monteleone P, et al. Female menopause and thyroid autoimmunity: a position statement from the European Menopause and Andropause Society (EMAS). Maturitas. 2024;179:107871.

Gietka-Czernel M. The thyroid gland and the menopause – new recommendations. Prz Menopauzalny. 2024;23(2):61-66.

Chen CW, et al. Thyroid autoimmunity and risk of premature ovarian insufficiency. J Clin Endocrinol Metab. 2024.

Yuklashlar

5 3

Nashr qilingan

Autoimmun tireoidit (Xashimoto kasalligi) rivojlanishida menopauzaning o‘rni: zamonaviy ilmiy ma’lumotlar sharhi

Qanday qilib iqtibos keltirish kerak

Turg’anbaeva, N., Maksudova, D. and Muxammedaminova, D. 2025. Autoimmun tireoidit (Xashimoto kasalligi) rivojlanishida menopauzaning o‘rni: zamonaviy ilmiy ma’lumotlar sharhi. Profilaktik tibbiyot va salomlatlik. 4, 5 (Nov. 2025), 6–11. DOI:https://doi.org/10.47689/2181-3663-vol4-iss5-pp6-11.